تاریخ انتشار: ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
هوش مصنوعی چگونه ERP را تغییر می‌دهد؟
تاثیر هوش مصنوعی بر دنیای ERP
نخستین کامپیوتر شخصی‌تان را به یاد آورید. سیستم سخت‌افزاری آن چه بود؟ سیستمی که من از آن در اواسط دهه ۱۳۷۰ استفاده می‌کردم مجهز به ۸ مگابایت رم و یک حافظه بسیار محدود و حساس بود، حق بدهید حجم آن را به خاطر نداشته باشم، حتما خاطرتان هست که آن زمان‌ها هارد درایوها به سخت‌جانی نوه‌های امروزیشان نبودند و با کوچک‌ترین ضربه یا تکان باید جای خود را به قطعه‌‌ای جدید می‌دادند. سیستم آن روزهای من به‌هیچ‌وجه با دستگاه‌های امروزی قابل قیاس نیست. شاید در مقام قیاس، آن سیستم امروز بتواند با یک مسواک برقی رقابت کند.
در دنیای مهندسی نرمافزار هم وضع به همین شکل بود. سختی‌های کد زنی در محیط‌های DOS و محدودیت‌های سخت‌افزاری و نرمافزاری همیشه چالشی بزرگ برای برنامه‌نویسان و مهندسان نرمافزار بود. همین محدودیت را در نرمافزاری عظیم مانند ERP در نظر بگیرید. محدودیت پردازش داده‌ها، کرش‌کردن گاه‌وبی‌گاه و مشکلات معمول و غیرمعمولی که توسعه‌دهندگان و مصرف‌کنندگان با آن روبه‌رو بودند همواره پویا بود و همیشه یک چالش جدید بر سر راه آنان. از آن بدتر این‌که هر دوطرف وجود این چالش‌ها را قبول می‌کردند و سعی داشتند با آن‌ها کنار بیایند.
این محدودیت‌ها خود را در همه زمینه‌ها نشان می‌دادند. مثلا در حوزه مالی، نبود یک راهکار منعطف باعث می‌شد حسابداران و مدیران مالی هنگام تنظیم دفترها و گزارش‌های فصلی و سالانه، آخرشب‌ها با چشمانی گریان سازمان را ترک کنند. در آن سال‌ها نرمافزار بیشتر چیزی بود شبیه یک دفتر هزاربرگ، که مهم‌ترین قابلیتش نگهداری تعداد محدودی داده بود. محاسبات سنگین و پیچیده و تجزیه‌وتحلیل هنوز هم به‌عهده انسان بود.
جای تعجب نیست که چرا بهره‌وری و کارایی سازمان‌های قدیمی به‌اندازه‌ی یک‌دهم کسب‌وکارهای مدرن امروزی هم نبود. میز مدیران همیشه با انواع گزارش‌ها پوشیده بود. موضوعی که تصمیم‌گیری را سخت و درک شرایط فعلی و پیش‌بینی آینده را سخت‌تر می‌کرد.
از آن‌جایی که نیاز مادر نوآوری است، مهندسان و دانشمندان بی‌کار ننشستند و شروع به توسعه ویژگی‌هایی کردند که کار کسب‌وکارها را راحت‌تر کند. نوآوری‌هایی که در هر دو حوزه سخت‌افزار و نرمافزار اتفاق افتاد: هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی. توسعه ERP همواره سخت بوده و هست. نه از این بابت که این نرم‌افزارها عظیم هستند، در واقع این آسان‌ترین مشکل توسعه‌دهندگان است، به دلیل این‌که هر نرمافزار ERP ویژگی‌ها و خصوصیت‌های خاص هر کسب‌وکار را دارد. درباره ERP هم می‌توان این جمله معروف را به‌کار برد؛ راه‌های رسیدن به ERP، به تعداد کسب‌وکارهاست.
هدف ERP منعطف و چابک‌کردن فرایندهای کسب‌وکارهاست. برای رسیدن به این هدف معرفی هوش مصنوعی و ارایه آن به کسب‌وکارها سه هدف اصلی، بهتر است بگوییم جاه‌طلبانه، را دنبال می‌کند:
- محاسبات مالی بی‌وقفه؛ پول در کسب‌وکار مانند خون در بدن انسان است. اطلاع از کیفیت و حجم آن تاثیر به‌سزایی بر تصمیم‌گیری‌های صاحبان کسب‌وکار دارد. همانطور که شما با توجه به وضعیت خون‌تان ورزش می‌کنید، سیگار می‌کشید و فست‌فود می‌خورید. با توجه به وضعیت درآمد و سودتان، برای سازمان متبوع‌تان تصمیم‌گیری می‌کنید. محاسبه درآمدها، دوره‌های بازگشت سرمایه، محاسبه هزینه‌ها و شفاف‌کردن آن‌ها، در دسترس بودن صورت‌های مالی و...، همگی حوزه‌هایی است که هوش مصنوعی به آن‌ها کمک می‌کند. هوش مصنوعی همچون نظم‌دهنده‌ای وظیفه‌شناس، ردیف‌های مالی شما را مرتب و منظم و کاربردی می‌کند.
- اطمینان از معتبربودن داده‌ها؛ وقتی داده‌های مختلف شما با دقت ثبت و ضبط شوند، از صحیح‌بودن آن‌ها اطمینان خواهید داشت و می‌دانید با تکیه بر داده‌های معتبر برای سازمان‌تان تصمیم‌گیری می‌کنید. هوش مصنوعی با پایش همیشگی داده‌ها و بررسی صحت و اعتبار آن‌ها، برای تصمیم‌گیری درست به شما کمک می‌کند.
- دید ۳۶۰درجه از سازمان؛ وقتی داده‌ها شفاف و معتبر باشند، می‌توانید با تکیه بر آن‌ها یک جریان اطلاعات در سازمان داشته باشید. جریانی که با استفاده از آن تصمیم‌های حیاتی می‌گیرید و «تصویر بزرگ» کسب‌وکارتان را ترسیم می‌کنید. با تحلیل این داده‌ها می‌توانید پیش‌بینی کنید و سکان هدایت سازمان را با قدرت در دست بگیرید.
هوش مصنوعی و جریان‌های کاری
اگر پول نقش خونِ کسب‌وکار شما را داشته باشد، جریان‌ها و فرایندهای کاری نقش رگ‌های خونی را دارند. اگر این جریان‌ها به‌درستی تعریف و اجرا شده باشند، خونِ سازمان شما هم به‌خوبی در اندام آن می‌چرخد. اما تعریف، پیاده‌سازی، مدیریت و همه مهم‌تر خودکارسازی یک جریان یا فرایند کاری نیست که به همین سادگی‌ها قابل انجام باشد.
خودکارسازی جریان‌های کاری برای شما پول و زمان می‌خرند. فرایندهای روتین سازمان‌تان مثل تهیه یک پیش‌فاکتور، فرستادن دستور تولید به خط، تعریف سربرنامه تولید، صدور سفارش خرید، دریافت سفارش فروش، مدیریت کارکنان و بی‌شمار فرایند دیگر در سازمان‌تان وجود دارد که خودکارسازی آن‌ها می‌تواند حجم عظیمی از زمان و سرمایه در دست شما را ذخیره کند.
تا قبل از ظهور ERPها این کارها دستی بود یا در بهترین حالت در برنامه‌های صفحه گسترده یا واژه‌پردازها انجام می‌شد. ERP این فرایندها را سروسامان داد و برای هرکدام حد و مرزی تعیین کرد. هوش مصنوعی این حد و مرز‌ها را شکست و همه را باهم یکپارچه کرد. سپس داده‌های هر واحد را به‌طور جداگانه تجزیه و بعد همه را باهم تحلیل کرد.
اتفاقی که منجر به هوشمندشدن جریان‌های کاری و فرایندهای روزانه سازمان می‌شود. نرمافزار ERP که به هوش مصنوعی مجهز شده‌است می‌تواند به شما برای زمان‌بندی خرید، صدور فاکتورهای خرید، مدیریت انبار و موجودی، برنامه‌ریزی خط تولید، مدیریت سرمایه‌های انسانی و سایر فرایندهای روزمره سازمان، به شما کمک کند. شاید بگویید خب، مکانیزه‌شدن فرایندها چه کمکی به من می‌کند؟
زمانی‌که شما زمان آزاد بیشتری داشته باشید. می‌توانید به راه‌های جدید کسب درآمد، طراحی خدمت یا محصول جدید و در یک کلام توسعه کسب‌وکارتان بپردازید. موضوعی که با پرشدن صفحه دسکتاپ‌تان از نوتیفیکیشن‌ها یا پوشیده‌شدن میز کارتان با کاغذهای مختلف امکانش را ندارید.
هوش مصنوعی با یادگیری ماشینی به بلوغ می‌رسد
شاید تا چندی پیش می‌توانستیم دو عبارت هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی را جدا از هم استفاده کنیم. اما این روزها این دو آن‌قدر در هم ادغام شده‌اند که تصور یکی بدون دیگری ممکن نیست. افزایش سطح کارایی نرمافزار ERPتان در گرو تجهیز به این دو ابزار است. یادگیری ماشینی سوخت سازمان را آماده می‌کند و هوش مصنوعی شکل مصرف آن را تنظیم و بهینه می‌کند.
برای خودکارسازی فرایندهای سازمان، هوش مصنوعی از داده‌های آماده‌شده توسط یادگیری ماشینی استفاده می‌کند. موضوعی که باعث کاهش هزینه‌های عمومی فرایندها، زمان انجام آن‌ها و البته به حداقل رساندن ضایعات است.
امروز هوش مصنوعی؛ فردا...؟
اگر همان زمانی که من با کامپیوتر ۸ مگابایتی‌ام مشغول سروکله‌زدن با کدها بودم کسی از آینده می‌آمد و می‌گفت بیست‌سال دیگر با یک کلیک همه کارهای یک بخش از کسب‌وکار را انجام می‌دهی، بدون شک به سلامت عقلش شک می‌کردم. اما همانطور که فناوری گاهی به‌صورت سیل‌آسا و گاهی به‌صورت قطره‌چکانی ما را به جلو برد و امروز به این‌جا رسانده، باید منتظر اتفاق‌های بیشتر و خودکارشده‌تَری نسبت به همین الانی باشیم که این متن را می‌خوانیم.
شاید باورش سخت باشد اما هستند سازمان‌هایی که هنوز از وُرد (Word) و اکسل (Excel) ۲۰۰۳ یا ۲۰۰۷ روی کامپیوترهای چندده میلیونیشان برای انجام کارها استفاده می‌کنند. پذیرش فناوری و اجازه جاری‌شدن آن در سازمان قبل از هرچیز یک دیدگاه و شیوه تفکر است. ابتدا فناوری را به مثابه یک ابزار بپذیریم و بعد آن را به شیوه درست استفاده کنیم. موضوعی که قبل از این بر سر نرم‌افزارهای ERP وجود داشت، الان برسر هوش مصنوعی و متاورس و در آینده‌ای نادیده بر سر هرچیزی که امروز رویایش را داریم.
در پایان باید گفت نرمافزار ERP با ابزارهای مختلفی که امروز در اختیار دارد، عملا یک پایه تصمیم‌گیری در سازمان است. نه پایه‌ای فرعی که ستون اصلی آن. ERPای که به هوش مصنوعی مجهز شده‌است. یک ابزار تصمیم‌گیری، مدیریت و حفظ منابع سازمان شماست. استفاده از آن شاید شجاعت بخواهد، اما مزیت استفاده از این شجاعت باعث یکپارچه‌شدن بسیار بالای کسب‌وکارها می‌شود.
این متن برگردانی از مقاله‌ای با همین نام در مجله ERPNEWS است.